W sobotnie popołudnie dnia 23 maja 2020 roku odbyło się spotkanie członkiń i członków Harcerskiego Instytutu Badawczego ZHP. Ze względu na okoliczności miało ono formę zdalną i zgromadziło od 23 osób na początku spotkania do 17 podczas ostatniego szkolenia. W przeciwieństwie do rutynowych, comiesięcznych zebrań HIBu dotyczących spraw bieżących, to spotkanie miało charakter szczególny. Jego celem było podsumowanie działań z minionego roku harcerskiego i zaplanowanie prac na przyszłość, przybliżenie historii Instytutu nowym członkiniom i członkom, a także przeprowadzenie kilku szkoleń.
Spotkanie rozpoczęło się od wspólnie przygotowanej prezentacji, w której zamieszczone zostały „wizytówki” członkiń i członków Instytutu, co ze względu na dużą liczbę nowych osób pomogło we wzajemnym poznaniu się i wymianie doświadczeń. Kolejna prezentacja, przygotowana przez byłą kierowniczkę Instytutu hm. Justynę Sikorską, dotyczyła historii HIBu, jego dotychczasowego dorobku oraz kierunków rozwoju. Oficjalnie powołany w 2015 roku Harcerski Instytut Badawczy powstał na podwalinach pozostałych po wieloletniej działalności Wydziału Badań i Analiz, przekształconego później w Zespół Badań i Analiz wchodzącego w skład struktury organizacyjnej Wydziału Organizacyjnego GK ZHP. Instytut, jeszcze przed oficjalnym powołaniem, swoją aktywność rozpoczął od stworzenia Panelu Badawczego ZHP, który obecnie zrzesza około 3000 respondentek i respondentów. Sukcesywnie zaczęły powstawać badania, dzięki którym Instytut stara się odpowiedzieć na pytanie: „Jaki jest ZHP?”.
Przeprowadzone do tej pory badania miały różny charakter. Można je podzielić według różnych kategorii, np. na badania cykliczne i jednorazowe. Cyklicznie odbywają się m.in.: Arkusz Analizy Hufca i Arkusz Analizy Chorągwi. Jako cykl występują również badania wartości w Prawie Harcerskim, których wyniki posłużyły m.in. do opracowania nowej strategii ZHP. Badania można podzielić także ze względu na sposób ich zamawiania – część powstaje na prośbę władz ZHP, część z inicjatywy innych jednostek i zespołów GK ZHP (np. badanie dotyczące etyki środowiskowej), a część z inicjatywy własnej członkiń i członków HIBu. Zaczynają także powstawać badania na zamówienie całkowicie zewnętrznych organizacji – jak niedawne przygotowane dla Polskiej Rady Organizacji Młodzieżowych. Większość badań prowadzonych przez Instytut przybiera formę zdalną, jednak zdarzają się również badania terenowe, takie jakie miały miejsce podczas Zlotu ZHP w Gdańsku.
Oprócz różnorakich badań, w dorobku Instytutu znajdują się także organizowane przez niego wydarzenia i wypracowane przy ich okazji materiały. Do takich wydarzeń można zaliczyć konferencje instruktorskie i harcmistrzowskie (warto zwrócić uwagę na konferencję „Kobieta-Skautka-Harcerka” z 2019 roku, której sukces pozwolił na planowanie kolejnych edycji w najbliższych latach) oraz seminaria naukowe. W przyszłości HIB ma zamiar powiększać swoją działalność w obszarze organizacji tego typu wydarzeń, o charakterze harcersko-naukowym lub typowo naukowym, we współpracy z ludźmi nauki i innymi jednostkami badawczymi czy uczelniami wyższymi.
Po nakreśleniu planów na przyszłość przyszedł czas na szkolenia. Pierwsze z nich, „Sztukę tworzenia kwestionariusza”, przeprowadził phm. Piotr Kołodziejczyk. Rozpoczęło się ono od interaktywnej gry wykorzystującej platformę Microsoft Teams. Reszta szkolenia dotyczyła kwestii technicznych oraz merytorycznych tworzenia arkuszy badawczych, przy czym nacisk został położony na spójność logiczną arkuszy, efektywność pytań oraz wątki antydyskryminacyjne. Kolejne warsztaty, „Jak napisać artykuł naukowy używając do tego głowy?” przeprowadził hm. Tomasz Huk. Wyniesiona z warsztatów wiedza powinna mieć pozytywny wpływ na aktywność Instytutu na łamach czasopism harcerskich czy popularno-naukowych. Ostatnie szkolenie dotyczyło tworzenia raportów i zostało przeprowadzone przez phm. Urszulę Warchocką. Jego nadrzędnym celem było przybliżenie tej tematyki nowym członkiniom i członkom Instytutu, a w dłuższej perspektywie – przyspieszenie procesu pisania komunikatów z badań.
Trwająca kilka godzin „majówka” HIBu dostarczyła jego członkiniom i członkom dużo nowej wiedzy, a także motywacji do dalszej pracy. Kolejne tego typu spotkanie jest planowane w formie biwaku w okresie letnim lub po rozpoczęciu nowego roku harcerskiego.
[powyższy tekst znajduje się również w czasopiśmie Harce, nr 16/2020, 7.06.2020 r., red. Wojciech Rozwadowski]